uitleg glaswerk

• Geplaatst op 10 Augustus 2022
• Geplaatst in bekerglazen, borosilicaatglas, condenser, destillatie, erlenmeyer, glaswerk, koeler, Slijpstukken
• 0

Laboratoriumglaswerk komt in veel verschillende vormen en maten, het kan hierdoor lastig zijn om te weten wat u precies nodig hebt en welke slijpstukken op elkaar passen en welke toebehoren u daarvoor nodig hebt. In deze blog zullen we u uitleg geven over de verschillende soorten glaswerk en hun functie.

- Soorten glas

borosilicaatglas

Er zijn veel soorten glas op de markt verkrijgbaar maar in het laboratorium worden vaak maar 3 soorten gebruikt. De meest voorkomende glas in het laboratorium is borosilicaat glas, het verschil met ''normaal'' glas is dat borosilicaatglas een goede weerstand heeft tegen temperatuurverschillen en daardoor zeer geschikt is voor destillaties of andere procedures waarbij warme of koude stoffen gebruikt worden. Het smeltpunt ligt ongeveer op het zelfde temperatuur als normaal glas. Doordat borosilicaatglas goed tegen temperatuur fluctuatie kan is het dus geschikt om direct te verwarmen met een gasbrander of andere verwarmingsbronnen. Let hierbij wel op dat indien de kolf of andere glazen apparaat leeg is deze afhankelijk van de hittebron zelf kan gaan smelten, ga dus nooit een lege kolf direct verwarmen met een vlam zonder dat hier een vloeistof in zit, het resultaat is dat de kolf gaat smelten en vervormen waardoor het onbruikbaar is.

Natronkalkglas

Dit is het standaard type glas wat je normaal tegenkomt, denk hierbij aan ramen, flessen, servies etc. Doordat dit soort gas relatief goedkoop is en indien er geen specifieke eisen worden gesteld aan het glas is deze soort glas vaak de beste keuze. In het laboratorium worden vaak flessen, kijkglaasjes, petrischalen, dekglaasjes, cuvetten en horlogeglazen van natronloogglas gemaakt.

Kwartsglas

Kwarts is een andere benaming voor Siliciumdioxide (SiO2) in sommige gevallen zijn de eigenschappen van natronloogglas of borosilicaatglas niet toereikend waardoor soms gekozen kan worden voor kwarts. Het voordeel van kwarts tegen over andere glassoorten is dat het meer chemisch resistent is en tegen hogere temperaturen kan, teven is het uitzettingscoefficient lager dan van normaal glas. Technisch gezien is kwarts geen glas maar een kristal, omdat kwarts niet een amorfe stof/mengsel is maar uit een zuiver kristal bestaat. In de industrie worden voorwerpen van kwarts vaak gemaakt duur fusie van silica. Doordat Kwart veel moeilijker te maken is dan het meeste glas is dit een stuk duurder.

- Typische soorten glaswerk

Laboratoriumglas is erg divers en bestaat in veel soorten en maten we zullen hieronder de meest gebruikte soorten bespreken.

Maatcilinder

Een maatcilinder is een cilindervormig stuk glas wat wordt gebruikt om vloeistoffen af te meten. Maatcilinders zijn in veel verschillende maten en uitvoeringen beschikbaar, zo zijn er Maatcilinders in verschillende klasse verkrijgbaar, mengciliders (dit zijn maatcilinders met een slijpstuk en stop waardoor de cilinder afgesloten kan worden en de vloeistof gemengd kan worden door de cilinder heen en weer te schudden). Er zijn ook maatcilinders zonder graduering. 

Bekerglazen

Bekerglazen zijn bekers van borosilicaatglas ze bestaan in verschillende maten en uitvoeringen, bijvoorbeeld met of zonder handvat, lage of hoge vorm en met of zonder bedrukking. Bekerglazen worden vaak gebruikt om stoffen te roeren, mengen of te verwarmen / af te koelen. Bekerglazen met graduering zijn vaak niet erg accuraat en het wordt daarom niet aangeraden om bekerglazen te gebruiken om stoffen mee af te meten. In combinatie met een magneetroerder en magneetroerstaafje kan je roeren zonder gebruik te maken van een handmatige roerstaaf vaak zijn magneetroerders uitgevoerd met verwarmfunctie waardoor er tegelijkertijd verwarmd en geroerd kan worden.

Destillatie glaswerk

Om destillaties uit te voeren zijn er verschillende soorten glaswerk beschikbaar en veel vormen en maten. Er is glaswerk met en zonder slijpstuk. Het voordeel van een slijpstuk is dat deze makkelijke in elkaar passen zonder te werken met stoppen waar een gat in is geboord. Hierdoor is de afsluiting optimaal en ideaal om onder verlaagde druk te destilleren door middel van een vacuümpomp. Veel voorkomende soorten glaswerk voor destillatie zijn onder andere; platbodem kolven, rondbodem kolven, koelers, opzetstukken, vacuumstukken, bochten, thermometers, scheitrechters, druppeltrechters, erlenmeyers en gaswasflessen. Wanneer gebruikt wordt gemaakt van glas met een slijpstuk is het altijd aangeraden om gebruik te maken van speciaal slijpvet of teflon hulzen wanneer dit niet toegepast word kan het voorkomen dat de slijpstukken vast gaan zitten die in sommige gevallen moeilijk weer uit elkaar te krijgen zijn. een manier om het weer uit elkaar te krijgen is door de connectie waar het vast zit voorzichtig te verwarmen met een gasbrander en er zachtjes op te tikken met een zacht voorwerp. Bij destillaties wordt ook vaak gebruik gemaakt van een magneetroerder met verwarmingsfunctie of in het geval van rondbodemkolven een verwarmingsmantel, deze zijn verkrijgbaar met of zonder roerfunctie. Destillatieglaswerk wordt vaak gemonteerd en op zijn plek gehouden door middel van statiefmateriaal, bijvoorbeeld statiefplaten, stangen en klemmen. Glaswerk voor destillatie is vrijwel altijd gemaakt van borocilicaatglas, in sommige gevallen van kwarts of PTFE. Om het per ongeluk loskomen van de slijpstukken te voorkomen wordt aangeraden gebruik te maken van slijpklemmen. Gebruik nooit glaswerk met diepe krassen of kapotte onderdelen, hierdoor kunnen onveilig situaties ontstaan. Wanneer je destilleert onder verlaagde druk is het belangrijk dat je bij grotere kolven de druk nooit te ver verlaagd, hierdoor kunnen scheuren on het glaswerk ontstaan waardoor het reactiemengsel kan ontsnappen. Over het algemeen geld dat hoe kleiner de kolf hoe beter het bestand is tegen lage druk.

Kolven

Om destillaties of reacties uit te voeren wordt vaak gebruik gemaakt van een glazen kolf. Ook deze zijn en verschillende uitvoeringen beschikbaar, bijvoorbeeld kolven met of zonder slijpstuk, met ronde of platte bodem, met brede of smalle hals of met 1 of meerdere halzen. Om tijdens een reactie het mengsel te kunnen roeren word vaak gebruikt gemaakt van een magneetroerstaafje in combinatie met een magneetroerder of een bovenroerder, het laatste word vaak gebruikt bij kolven met een groot volume. Kolven woorden op hun plek gehouden door middel van een statiefklem. Rondbodem kolven kunnen in een ring gezet worden om het per ongeluk omvallen te voorkomen.

Pipetten

Om kleine hoeveelheden vloeistoffen af te meten, te verplaatsen of te doseren wordt vaak gebruik gemaakt van pipetten, los van automatische pitten zijn er ook veel soorten pipetten van glas, denk hierbij aan pasteurpipetten, volumepipetten en meetpipetten. Om de vloeistof op te zuigen word gebruik gemaakt van een pippeteerballon of andere zuighulpstukken. Het voordeel van een pipet tegen over een maatcilinder is dat het zeer nauwkeurig is en makkelijk de vloeistof te verplaatsen. Vaak worden pipeeten opgeslagen in een pipettenbak. Voor meet- en volumepipetten zijn verschillende klasse verkrijgbaar bijvoorbeeld klasse AS of klasse B. Meestal worden glazen pipetten geproduceerd van natronkalkglas. 

Reageerbuisjes

Reageerbuisjes zijn buisjes met meestal een ronde bodem bedoeld om chemische reacties op kleine schaal te produceren. Ze zijn verkrijgbaar zowel in borosilicaatglas, natronkalkglas of kwarts. Er zijn reageerbuisjes met rechts rand, gebogen rand, platte bodem, ronde bodem, met schroefdop of met slijpstuk. In sommige gevallen is er graduering op aangebracht om de inhoud af te lezen. Reageerbuisjes kunnen bewaard worden in reageerbuisrekken en kunnen worden afgedicht met een stop, welke stop u nodig hebt hangt af van de stof en de reactie, zo zijn er rubberstoppen, stoppen van glas, kurk of andere polymeren. Ook de dikte van de wand kan verschillen zo zijn er dunwandige reageerbuizen en dikwandige reageerbuizen. 

Schroefdraadflessen

Schroefdraadflessen zijn flessen die een schroefdraad met uitgietring hebben, vaak uitgevoerd met blauwe dop. Schroefdraadflessen hebben tal van toepassingen zo kunnen ze gebruikt word om reagentia op te slaan, verschillende soorten chemische reacties in uit te voeren, te gebruiken als cultuurfles en nog veel andere toepassingen. Voor schroefdraadflessen zijn veel verschillende soorten doppen verkrijgbaar van verschillende materialen. Schroefdraadflessen zijn er in veel verschillende maten en zijn meestal gemaakt van borosilicaatglas. 

Erlenmeyers

Erlenmeyers lijken in eerste instantie een beetje op bekerglazen en kunnen in sommige situaties voor elkaar verwisseld worden. Toch zijn er een aantal verschillen waardoor een erlenmeyer soms de betere keuze is. In tegenstelling tot een bekerglas loopt de hals van een erlenmeyer taps toe, dit heeft als voordeel dat spetters en poeders minder makkelijk uit de erlenmeyer vallen dan wanneer gebruik word gemaakt van een bekerglas. Erlenmeyers zijn verkrijgbaar met smalle hals, brede hals of met slijpstuk. Door de vorm van de erlenmeyer is het ook makkelijker om de vloeistof te schudden of roeren zonder dan de vloeistof over de rand loopt. Door de tapse vorm vallen de druppels terug de erlenmeyer in. Ook tijdens het uitvoeren van reacties zal er minder vloeistof verdampen omdat een groot deel zal condenseren op de wanden wat vervolgens terug de reactie in valt.

Afzuigflessen / zuigflessen

Als gewerkt word met een hoge onderdruk om bijvoorbeeld poeders te filteren word vaak gebruik gemaakt van een afzuigfles. Doordat deze een extra dikke wand hebben zijn ze goed bestand tegen lage druk en is de kans dat fles bezwijkt onder lage druk kleiner. Vaak word een afzuigkolf in combinatie gebruikt met een buchnertrechter en een manchet om te zorgen dat het geheel luchtdicht is. Afzuigflessen zijn er in veel verschillende maten van 100 ml tot 20 liter. Afzuigflessen zijn niet geschikt om chemicaliën in te verwarmen, doordat de fles een dikke wand heeft kan het minder goed tegen lokale verwarming wat kan resulteren in een scheur. Zuig daarom nooit stoffen af die nog heet zijn.

Petrischalen

Petrischalen zijn er in verschillende uitvoeringen zowel van glas als van kunststof. De meest gebruikte toepassing van een petrischaal is om culturen in te kweken. Sommige petrischalen zijn uitgevoerd met verdeelvlakken en met of zonder nok.

Horlogenglazen

Vaak worden horlogeglazen gebruikt om kleinschalig een reactie te doen waarbij het blootgesteld kan worden aan de omgeving. U kunt bijvoorbeeld denken aan een kleine brandtest of om een kleine hoeveelheid vaste stof te mengen. Horlogeglazen zijn verkrijgvaar in zowel natronkalkglas, borosilicaatglas of in kunststof. Om kleine hoeveelheden vloeistof op een horlogeglas te krijgen word gebruik gemaakt van een pipet en voor poeders een lepel.

-Slijpstukken

Om glaswerk makkelijk met elkaar te kunnen verbinden word veel glaswerk uitgevoerd met een slijpstuk, de meest voorkomende variant is een kegelslijpstuk. In sommige gevallen word nog gebruik gemaakt van een kogelslijpstuk, hoeveel deze vorm niet vaak voorkomt. Glaswerk wordt vaak uitgevoerd met een huls en een kern waar de huls het vrouwlijke slijpstuk is en de kern de manlijke. Slijpstukken worden altijd aangeduid met 2 getallen gescheiden door een schuin streepje. een veel voorkomende maat is bijvoorbeeld ns 29/32 waar 29 staat voor de diameter en 32 voor de lengte in millimeters van de slijpstuk. In veel delen van de wereld word gebruik gemaakt van een andere maatvoering van slijpstukken en kunnen niet zonder adapter met elkaar verbonden worden. In Europa is de meest voorkomende maat NS 29/32 maar in China en Amerika is dit vaak NS 24/29 of NS 24/40. Voor het werken met slijpstukken is het altijd aangeraden om gebruik te maken van slijpvet of een PTFE huls en slijpklemmen om het ongewild los komen van de slijpstukken te voorkomen. Slijpstukken van de zelfde maat moeten altijd perfect zonder speling in elkaar passen, bij goedkopere merken of producten uit vooral China komt het wel is voor dat de slijpstukken een beetje speling hebben waardoor de afdichting niet ideaal is en er dampen kunnen ontsnappen of de druk niet constant blijft wat voor gevaarlijke situaties kan zorgen. Let altijd op of de slijpstukken niet beschadigd zijn voor het gebruik en of er geen vuil tussen zit wat de afdichting kan belemmeren. Verzeker verbindingen altijd met een slijpklem.

- Schoonmaken van glas

Tijdens een destillatie of chemische reactie kan het voorkomen dat er vuil achterblijft in bijvoorbeeld de kolf. Doordat de halzen altijd vrij smal zijn is dit vuil er lastig uit te halen. Gelukkig zijn hier een aantal oplossingen voor om het er toch uit te krijgen. In eerste instantie kan door middel van een speciale borstel het vuil er uit geborsteld worden, als dat niet lukt kan indien het vuil makkelijk oplost in bijvoorbeeld een oplosmiddel kan dit ook verwijderd worden door de kolf te spoelen met het oplosmiddel of door middel van de kolf met oplosmiddel een tijdje te refluxen. In sommige gevallen is het vuil of residu op te lossen met een zuur neem hiervoor natuurlijk wel altijd alle voorzorgmaatregelen in acht en draag beschermingsmiddelen zoals handschoenen, labjas en bril. Een andere manier wat soms wil werken is door de aangekoekte laag er uit te branden met behulp van een bunsenbrander. Spoel de gewassen stukken glaswerk altijd na met gedestilleerd water. Voer vuil en residu altijd af conform regionale voorschriften. Spoel dus nooit chemicaliën door gootsteen. Schoongemaakt glaswerk kan handig worden opgehangen aan een droogrek. 

Bekijk hier onze categorieen met laboratoriumglaswerk:

• Afzuigflessen
• Ampullen
• Bekerglazen
• Chromatografiekollomen
• Destillatie glaswerk
• Erlenmeyers
• Extractie
• Horlogeglazen
• Indampschalen
• Koelers / Condensers
• Kolven
• Maatcilinders
• Maatkolven
• Petrischalen
• Scheitrechters / druppeltrechters
• Reageerbuisjes
• Overgangstukken / adapters
• Thermometers

Toebehoren

• Statiefmateriaal
• Magneetroerders
• Verwarmingsmantel
• Buchnertrechters
• Slijpvet en manchetten
• Klemmen voor slijpstuk